Naar aanleiding van de denktank van 4 oktober 2023, heeft VISION 2020 Netherlands een vervolg geïnitieerd om samen met de Nederlandse Vereniging van Orthoptisten en de Oogvereniging in gesprek te gaan over de haalbaarheid en noodzaak van de vergoeding van kinderbrillen. Het onderzoek hiernaar wordt ondersteund door adviseurs van Lysiac.
Nu blijkt dat steeds meer mensen moeite hebben om een bril voor hun kind te kopen, is een begrijpelijke eerste reactie: kinderbrillen moeten in alle gevallen in het basispakket worden opgenomen. Echter, voordat zo’n conclusie kan worden getrokken, zijn er nog veel vragen die moeten worden beantwoord. Daar tegenover staan een aantal overwegingen waarvan VISION 2020 Netherlands vindt dat met recht kan worden getwijfeld aan de huidige richtlijnen die het Zorginstituut heeft opgesteld rond de vergoeding van ‘visuele hulpmiddelen voor blinden en slechtzienden’.
Voorbeelden van vragen zijn:
- Hoeveel kinderbrillen gaan er überhaupt over de toonbank,
- Hoeveel ouders hebben problemen met het betalen van een bril,
- Is structurele vergoeding van alle typen kinderbrillen de oplossing (buiten de medische indicatie),
- Is de huidige medische indicatie terecht en voldoet deze aan de huidige maatschappelijke maatstaven,
- Is de eigen bijdrage van 61 EUR per brillenglas terecht,
- Is toenemende armoede in Nederland een reden tot uitbreiding van het basispakket,
- Welke andere mogelijkheden zijn er bijvoorbeeld via gemeenten of liefdadigheid?
Enkele overwegingen die zouden pleiten voor vergoeding via de zorgverzekeringswet:
- Wereldwijd is de belangrijkste vermijdbare oorzaak van slechtziendheid het niet hebben van een bril of het hebben van een bril die niet (meer) volstaat. In een hoog inkomensland als Nederland zou deze oorzaak geen rol meer mogen spelen. In vele lage inkomenslanden is hier vanaf de jaren ’90 veel aandacht aan besteed en is deze vermijdbare oorzaak inmiddels gereduceerd tot verwaarloosbare proporties.
- Bij de kinderfondsen is een recordaantal aanvragen gedaan in 2023 voor financiële steun bij het betalen van kinderbrillen. Kinderen horen voor hun ontwikkeling en gezondheid niet afhankelijk te zijn van liefdadigheid.
- Tandzorg en hoortoestellen worden voor kinderen in principe volledig vergoed. In dat licht lijkt het onterecht dat een essentieel hulpmiddel als een bril niet vergoed wordt.
- De vergoeding (minus eigen bijdrage) geldt alleen voor medische indicaties. Echter, bij een brilafwijking van -1,5 is de gezichtsscherpte ca. 0.25 (decimale visus Snellen). Dat betekent dat men bij die afwijking al functioneel slechtziend is volgens criteria van de Wereldgezondheidsorganisatie (slechtziend bij een visus <0,3, blind bij een visus <0,1, ofwel een brilafwijking van ca. -3,5).
- Voor de ontwikkeling en gezondheid van kinderen is het essentieel dat zij toegang hebben tot een optimale correctie.
- Naast slecht zicht (wazig zien, ‘in de mist kijken)’, klagen kinderen geregeld over hoofdpijn en duizeligheid. Ook wordt genoemd dat ze vaker vallen.
- Slechtziendheid veroorzaakt door een vermijdbaar probleem als het niet hebben van een optimale correctie, werkt kansenongelijkheid in de hand. Dit betreft de leerontwikkeling, maar ook de fysieke en de sociale ontwikkeling. Kinderen kunnen minder goed meekomen in de klas, op het schoolplein en op de sportclub. Op latere leeftijd kan dat leiden tot ongelijke kansen op de arbeidsmarkt.
- Nederland heeft in 2016 het VN-verdrag Handicap geratificeerd. Daarmee heeft Nederland zich verplicht om de positie van mensen met een beperking te verbeteren. Kinderen die geen bril hebben, hebben bij lage brilafwijkingen al een visuele beperking.
In de media
- Op maandag 5 februari 2024 besteedde dagblad Trouw aandacht aan dit thema.
- Daarna volgde het consumentenprogramma Radar op 12 februari waar de voorzitter van VISION 2020 Netherlands aan meewerkte.
- Twee jaar daarvoor besteedde Radar ook al eens aandacht aan de vergoeding van kinderbrillen.